تاثیر این مراسم این است که انسان از دین به عنوان تسکین دهنده ی احساسات خود استفاده می کند یعنی این مراسم را جبران گناهانی تلقی می کندکه در مقابل خداوند مرتکب شده است...

پس مراسم دینی از ابداعات انسان است ،انسان هر قدر از لحاظ اخلاق فاقد دقت است در عوض در اجرای مراسم دینی دقیق است زیرا می خواهد از طریق این مراسم، اخلاق خود را تثبیت کند ...

لذا انسانهای گناهکار بیشتر به مراسمات دینی گرایش دارند تا انسانهای خودساخته و آزاد اندیش البته استثناء هایی هم وجود دارد ....

 

امانوئل کانت

مابعدالطبیعه اخلاق

 

پاسخ

 

اول: از دیدگاه کانت اخلاق‌ ‌ مبتنی‌ بر دین‌ نیست‌ بلکه‌ این‌ دین‌ است‌ که‌ مبتنی‌ بر اخلاق‌ است. ( 1 )

این نظریه  غلط است زیرا

 

 اولاً  اخلاق و مراسم ( عبادات )  هردو بخشی از دین هستند. این دو مقوله دو امر مقابل و متضاد با هم نیستند . مثلاً اگر کسی نماز ، روزه  و.. .  را همراه با « ریا »  ( خصلت غیر اخلاقی ) انجام دهد . عبادت او باطل است . بنابراین عبادت زمینه تقویت اخلاص می شود.

 

ثانیاً : دین تضمین کننده و پشتوانه اخلاق است . اگرتقید به شریعت نباشد بسیاری از فضایل اخلاقی کنار گذاشته می شود .

 

دوم : گفته شده مراسم دینی بر خصایل اخلاقی به دلیل دشواری آن ترجیح داده می شود.

می پرسیم:

بر چه مبنایی این تقسیم انجام گرفته که خصایل اخلاقی دشوار و مراسم دینی آسان است؟ آیا عباداتی مثل نماز ، روزه ، حج ، جهاد و...... آسان هستند؟

 

سوم :کانت عقیده‌ دارد اکثر کلیساها برای‌ نیل‌ به‌ رستگاری‌ و نجات‌ اعضاء ناچارند تکالیف‌ مقرر خاصی‌ را انجام‌ دهند. هنگامی‌که‌ این‌ امر رخ‌ دهد کلیسا به‌ حکومت‌ استبدادی‌ یزدان‌سالارانه‌ تبدیل‌ می‌شود که‌ مبتنی‌ بر انگیزه‌های‌ ترس‌ و امید است‌ که‌ اموری‌ خرافی‌اند. ( 2 )

 

بنابراین معیار کانت در ابراز این عقیده عملکرد کلیسا بوده است  . حتی اگر قضاوت او در مورد مسیحیت صحیح باشد، نمی توان آن را به دیگر شریعت ها تسری داد.

 

چهارم :  انبیاء الهی  علاوه بر اینکه خود افرادی اخلاق مدار بودند ،  هرگز چیزی بدون اینکه از خداوند دریافت کنند به مردم ابلاغ نمی کردند . مراسمی که در شریعت های الهی ( غیر تحریف شده ) می بینیم ریشه وحیانی دارند و هرگز نمی تواند از ابداعات بشر باشد.  

 

پی نوشت

 

(1)   http://www.ensani.ir/fa/content/6496/default.aspx

( 2 ) با اینکه‌ عمیقاً‌ متدین‌ بود، از هرگونه‌ مراسم‌ و آداب‌ ظاهری‌ دینی‌ دوری‌ می‌جست‌ و در اواخر عمر به‌هیچ‌وجه‌ برای‌ عبادت‌ به‌ کلیسا نمی‌رفت . ( منبع همان )