سوال:
در آیه ۲۴ ، سوره نساء آمده که زنان شوهردار بر شماحرام است مگر این که آن ها را از اسارت مالک شده اید ; زیرا اسارت در حکم طلاق است . بر این اساس الف) آیا زنان غیر مسلمان منظور می باشند ، یا زنان مسلمان را نیز شامل می شود ؟ب) آیا این حکم در حال حاضر (در قرن حاضر) نیز پابرجاست ؟ یعنی اگر مسلمانی زن کسی را به اسارت گرفت همسر او محسوب می شود ؟
جواب:
الف) خداوند متعال در سوره نساء ، آیه ۲۴ ، بحث آیه قبل را درباره زنانی که ازدواج با آن ها حرام است ، دنبال می کند و اضافه می کند که «ازدواج و آمیزش جنسی با زنان شوهر دار نیز حرام است .»
حکم مذکور ، اختصاصی به زنان مسلمان ندارد ، بلکه زنان شوهردار از هر مذهب و ملتی همین حکم را دارند ، یعنی ازدواج با آن ها ممنوع است ، تنها استثنایی که به این حکم خورده است در مورد زنان غیر مسلمانی است که به اسارت مسلمانان در جنگ ها در می آیند ، اسلام اسارت آن ها را به منزله طلاق از شوهران سابق تلقی کرده و اجازه داده بعد از تمام شدن عده آن ها با آنان ازدواج کنند و یا مانند کنیز با آنان رفتار شود .
فلسفه این حکم ممکن است این باشد که این گونه زنان یا باید به محیط «کفر» بازگشت داده شوند و یا بدون شوهر همچنان در میان مسلمانان بمانند و یا رابطه آن ها با شوهران سابق قطع شود و از نو ازدواج دیگری نمایند ، صورت اول بر خلاف اصول تربیتی اسلام و صورت دوم ظالمانه است»
بنابراین ، تنها راه سوم باقی می ماند ، یعنی باید به ازدواج مسلمانان دربیایند و این کار به سود زنان اسیر شده غیر مسلمان است که دین مقدس اسلام با تدابیر حکیمانه ، آن ها را از سرگردانی و آوارگی نجات می دهد ، و به این وسیله در واقع آن ها را در زیر چتر اسلام و احکام آن مورد حمایت می دهد .
دین مقدس اسلام ، همواره در صدد بستن سرچشمه های بردگی بوده و تنها یک راه برده گیری را آن هم با شرایط ویژه ای قبول کرده و آن راه برده گیری در جنگ است که در این صورت نیز افرادی که اسیر می شوند بعد از خاتمه جنگ با کفار ، به چند صورت با آنان برخورد می شود: یا از آنان فدیه گرفته شده و آزاد می شوند یا با اسیران مسلمانان مبادله می شوند ، و در نهایت در مواردی که دو راه قبلی به مصلحت نبود ، به جای این که آن ها را بکشند اسیر کنند و برای خدمت ، به کار بگمارند و یا مسلمانان ، زنان آن ها را به ازدواج خودشان دربیاورند .۱
ب) احکام مذکور در آیه مورد اشاره اکنون و در حال حاضر با توجه به تبعات منفی که در جهان و میان غیر مسلمانان دارد و به خاطر مصالحی قابل اجرا نیست و تعطیل شده است .
مقام معظم رهبری حضرت آیت اللّه خامنه ایـمدظله العالیـ در پاسخ استفتایی در این باره می فرماید: «تملک کفار جایز نیست و سرنوشت کفاری که به سرزمین های اسلامی حمله کرده ولی به دست مسلمانان اسیر شده اند ، به دست حاکم اسلامی است .»۲
______________________________
۱. ر.ک: المیزان، علامه طباطبایی رحمه‏الله، ج ۴، ص ۲۶۶ـ۲۶۸، انتشارات اسلامی، قم.
۲. ر.ک: توضیح المسائل، سید محمد حسن بنی هاشمی خمینی، ج ۲، ص ۶۳۹، استفتائات از مقام معظم رهبری ـ مدظله‏العالی‏ ـ انتشارات اسلامی، قم.