بررسی موضوعات مهم و شبهات پرتکرار جوانان

۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «اختیار» ثبت شده است

آیا علم خدا به سرنوشت ما، با اختیار ما منافاتی دارد؟

 

فرض کنید که بنده می دانم اگر شما نفت بر روی فرش بریزید و به آن کبریت بکشید، فرش می سوزد. آیا در این جا علم من، شما را مجبور کرده است که فرش را آتش بزنید؟ تاثیر علم خدای تعالی در عمل ما نیز چنین است.
یا فرض کنید معلم در اوائل سال تحصیلی می فهمد که فلان شاگرد، با نمرات عالی قبول می شود و فلان شاگرد، در درس ها نمره قبولی نمی گیرد. آیا این علم سبب شده است که یکی نمرات خوب کسی کند و دیگری مردود شود؟

خدا می داند که ما اگر با اراده خود از خانه بیرون برویم و در کوچه به سمت چپ برویم به بازار می رسیم یا اگر به سمت راست برویم به مدرسه می رویم اما اختیار ما نفی نمی شود.

خدای تعالی ما را در سرنوشت خودمان موثر کرده و اجازه داده است که هر راهی را مایلیم، انتخاب کنیم:
إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُور؛[انسان/۳] راه را به او نشان داده‌‏ایم. یا سپاسگزار باشد یا ناسپاس.

و با علم حضوری و وجدانی نیز درک می کنیم که هر راهی بخواهیم، می توانیم برویم. مولوی در دفتر پنجم مثنوی به زیبایی فرموده:
 

این که فردا این کنم یا آن کنم *** این دلیل اختیار است اى صنم‏
و آن پشیمانى که خوردى ز آن بدى *** ز اختیار خویش گشتى مهتدى‏
جمله قرآن امر و نهى است و وعید ***  امر کردن سنگ مرمر را که دید

مساله اختیار از دسته مسائل سهل ممتنع است. هر کس با اندک درک و فهمی می تواند دریابد که کاملا مختار است و سرنوشتش به دست خودش سپرده شده است. به همین دلیل حتی کودک هم دست خود را از شی داغ به سرعت کنار می کشد.
 اما درک مسائل مرتبط بسیار با اختیار، برای عده ای سنگین است و توانایی هضم و فهم کامل آن را ندارند. و بهتر است کسانی که توانایی تحلیل کافی ندارند، به همان علم وجدانی خود اکتفا کنند و خود را وارد مسائلی نکنند که توانایی هضمش را نیافته اند. به همین دلیل است که ائمه بعضی را از ورود در مسائل مرتبط به جبر و اختیار نهی کرده اند:
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قَدْ سُئِلَ عَنِ الْقَدَرِ فَقَالَ طَرِیقٌ مُظْلِمٌ فَلَا تَسْلُکُوهُ وَ بَحْرٌ عَمِیقٌ فَلَا تَلِجُوهُ وَ سِرُّ اللَّهِ فَلَا تَتَکَلَّفُوه‏؛ [بحار الأنوار، ج‏۱ص۲۱۰] راه تاریکى است در آن قدم نزنید و دریاى ژرفى است در آن داخل نشوید و راز خدائیست براى فهم آن خود را بزحمت نیفکنید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۱
حسین عبداللهی

حجاب مردان

چرا حجاب بر مرد واجب نشده است؟

1007.jpgدر مورد مردان نیز این گونه نیست که بتوانند با هر نوع لباسى از خانه بیرون آیند و نوع پوشش آنها به هر صورتى جایز باشد؛ بلکه مردان نیز در این جهت، با محدودیت‌هاى خاص خود نسبت به پوشش، روبه‌رو هستند؛ اما محدوده پوشش آنان، به جهت‌حضور بیشتر در اجتماع و کارهاى سخت و به جهت این‌که زن، مظهر جمال و زیبایى و مرد، موتورمحرکه اقتصاد در جامعه است، با زنان متفاوت است.
علاوه بر این، همان‌طور که شهید مطهرى فرمود، میل به خودنمایى و خودآرایى، مخصوص زنان است و از نظر تصاحب قلب‌ها و دل‌ها، مرد، شکار است و زن، شکارچى؛ همچنان که از نظر تصاحب جسم و تن، زن، شکار است و مرد، شکارچى. این زن است که به حکم طبیعت خاص خود، مى‌خواهد دلبرى کند و مرد را دل‌باخته و در دام علاقه خود، اسیر سازد.
در عین حال، اسلام براى مردان نیز پوششى در حد معقول قرار داده است و مردان نیز آزادى بى‌حد و حصر، در پوشش ندارند. از طرف دیگر، اسلام آنها را بر حفظ نگاه از نامحرم و کنترل شهوت در نگاه، تکلیف کرده است و کنترل نگاه براى مردان، نسبت به زنان، سخت‌تر است. براى توضیح بیشتر، ذکر چند نکته زیر، ضرورى است :
1. بسیارى از فقها فرموده‌اند که زن نباید به بدن لخت مرد نامحرم
(به جز سر و صورت و گردن) نگاه کند و این حکم، دلیل قطعى دارد که در جاى خود بیان شده است.
2. ممکن است نگاه زن به بدن مرد نامحرم، حرام باشد؛ ولى پوشش آن از سوى مرد واجب نباشد؛ همان گونه که نگاه مرد به صورت و دست‌هاى زن از روى شهوت، حرام است؛ ولى پوشش آن از سوى زن، واجب نیست.
اکنون این پرسش پیش مى‌آید که اگر مردى با این وضعیت بیرون آید و بداند که زنان از روى عمد و لذت، به بدنش نگاه مى‌کنند، آیا از نظر شرعى مرتکب گناه شده است؟ برخى فتوا به حرمت داده و مردان را از این عمل نهى کرده‌اند.
اصلى‌ترین مستند و مبناى این حکم، قاعده فقهى «اعانه بر اثم» است که در فقه، کاربرد فراوانى دارد. معناى این قاعده، آن است که هر کس زمینه تحقق و پیاده شدن گناه را براى دیگرى فراهم سازد، خود نیز مانند انجام دهنده آن، گناهکار است. برخى فقها نیز معتقدند که دلیل و قاعده فقهى، «تعاون بر اثم» است و نه «اعانه بر اثم».
آنان مى‌گویند: اگر مرد با لباس آستین کوتاه بیرون آید، به قصد این‌که زنان به آنها نگاه کنند، شریک گناه گردیده، قاعده فقهى درباره آن‌ها پیاده مى‌شود؛ اما اگر به این انگیزه نباشد، اشکالى ندارد.
به هر صورت، براى مرد مؤمن، سزاوار نیست که با لباس نامناسب در اجتماع حاضر شود و در مواردى که مفاسد خاصى بر آن مترتب شود، به فتواى فقها، حرام مى‌باشد؛ اما توصیه مى‌شود که در جزئیات مسئله، به رساله مرجع تقلید خود مراجعه کنید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۱
حسین عبداللهی

چرا خدا بلاهایی به سر ما می آورد که به کفر گفتن می افتیم؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۱
حسین عبداللهی

چرا خدای مهربان گناه کاران را به جهنم می برد؟

سؤال: خدای مهربان از مادر هم به انسان مهربان تر است. چگونه  ممکن  است چنین خدایی بنده ی خطاکار خود را در آتش  جهنم بسوزاند؟ 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۲
حسین عبداللهی