سؤال 1: لطفاً دستور خواندن عقد موقت را برای اینجانب بیان فرمایید؟
جواب: اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند, بعد از آنکه مدت و مَهر را معین کردند,
چنانچه زن بگوید: زَوَّجتُک نفسی فی المدهِ المعلومَهِ علی المَهرِ المعلوم
بعد بلافاصله مرد بگوید: قبلتُ این صیغه صحیح می باشد.
واگر دیگری را وکیل کنند اول باید وکیل زن به وکیل مرد بگوید: متَّعتُ موکّلتی موکّلک فی المده المعلومه علی المهر المعلوم
پس باید بلافاصله وکیل مرد بگوید: قبلتُ لموکلی هذا. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2369)
سؤال 2: تفاوت حقوق زن در ازدواج دائم و موقت را بیان فرمایید؟
جواب: در ازدواج دائم زن مهریه, نفقه, ارث و حق همخوابگی با شوهر دارد بخلاف ازدواج موقت که در آن زن فقط حق مهریه دارد و نفقه و ارث و حق همخوابگی ندارد ـ بلی می تواند در ضمن عقد شرایطی را با رضایت طرفین قرار دهند که در این صورت عمل مطابق آن واجب می شود.
(ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2413 و، م2424 و 2425)
سؤال 3: آیا همزمان می توان دو خواهر را به ازدواج موقت یک مرد درآورد؟
جواب: خیر ـ دو خواهر همزمان نمی توانند در عقد موقت یا دائم یک مرد باشند (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2390 ـ استفتائات امام (ره)، ج3, ص124، س120)
سؤال 4: حداقل و حداکثر زمان ازدواج موقت چقدر است؟
جواب: زمان خاصی تعیین نشده می توانند مثلاً یک ساعت و یا چند سال تعیین کنند لکن چون احکام عقد موقت با دائم تفاوت دارد بهتر است مدت را کوتاه قرار دهند که اگر زوجه از ادامه آن ناراضی بود با پایان مدت جدا شود
و نیاز به تقاضای بخشش بقیه مدت از طرف مرد نباشد و اگر مایل به ادامه بودند پس از پایان مدت با عقد جدید و مهریه جدید مجدداً عقد می نمایند. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2, ص379)
سؤال 5: در ازدواج موقت مهریه چقدر باشد؟ آیا با مبالغ کم می توان ازدواج موقت نمود یا خیر؟
جواب: مقدار مهریه که در عقد موقت لازم است با توافق طرفین تعیین می شود و کم و زیاد آن تفاوت نمی کند. (ر.ک تحریر الوسیله، ج2, ص289، م5)
سؤال 6: بعد از اتمام مدت ازدواج موقت زن به چه میزانی باید عدّه نگه دارد؟
جواب: بعد از ازدواج موقت چنانچه نزدیکی صورت گرفته باشد اگر زن عادت ماهیانه می بیند به مقدار 2 بار عادت شدن و پاک شدن از آن و اگر عادت ماهانه نمی بیند و سن او کمتر از حدّ یائسگی است 45 روز عده نگه دارد یعنی از ازدواج با دیگری در این مدت خودداری نماید. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2515)
سؤال 7: آیا ازدواج موقت با یک زن اهل کتاب یا با زنی از اهل تسنن جایز است؟
جواب: با زنان اهل تسنن و زنان اهل کتاب (یهود و نصارا) می توان ازدواج موقت نمود و خواندن صیغه هم با این افراد لازم می باشد. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2397)
سؤال 8: آیا دختر باکره با شرط حفظ بکارت و نشکستن بعضی حریمها می تواند با کسی ازدواج موقت کند؟
جواب: بلی دختر می تواند در عقد موقت شرط کند که نزدیکی انجام نشود البته اذن پدر در ازدواج دختر باکره به نظر بسیاری از فقها شرط است. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2، م2423 و، م2376)
سؤال 9: دختران و پسران دانشجو آیا می توانند در مدتی که در دانشگاه تحصیل می کنند با یکدیگر با اذن پدر ازدواج موقت نمایند؟
جواب: بلی مانعی ندارد و چنانچه ازدواج موقت با توجه به احکام و شرایط آن و با اطلاع خانواده طرفین صورت پذیرد از بسیاری از مفاسد جلوگیری به عمل می آید و از نظر فکری و روحی نیز آرامش خاطر برای آنها حاصل می شود در نتیجه هم پیشرفت درسی بهتری خواهند داشت و هم مرتکب بسیاری از معاصی که ضرر جسمی و روحی برای آنها دارد نمی شوند. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3, ص245، س9)
سؤال 10: تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج موقت چیست؟
جواب: فرزند حاصل از ازدواج موقت حکم سایر فرزندان حلال زاده را دارد که مخارج نفقه آن به عهده پدر است و حضانت آن (پسر تا دو سالگی و دختر تا هفت سالگی) با مادر است ـ البته اگر مادر نخواهد می تواند از ابتدا او را به پدر تحویل دهد. (استفتائات جدید امام (ره)، ج3, ص207، س1)
سؤال 11: اگر زن و مرد قصد برقراری رابطه داشته باشند و صرفاً برای گریز از عذاب وجدان یا عذاب اخروی قبل از آن صیغه عقد موقت بخوانند آیا این عمل حلال محسوب می شود؟
جواب: اگر صیغه عقد موقت با شرایط صحت آن خوانده شود اشکال ندارد بعضی از شرایط آن چنین است, تعیین مدت, تعیین مهریه, و اجازه پدر در صورتی که دختر باکره باشد, خواندن صیغه عقد به نحو صحیح. (ر.ک استفتائات آیت الله مکارم، ج2, ص347، س1009)
سؤال 12: نظر مقام معظم رهبری در مورد ازدواج موقت چیست؟
جواب: طبق نظر معظم له در ازدواج اگر زوجه باکره باشد اذن پدر شرط می باشد خواه موقت باشد و خواه دائم و فرقی بین این دو نیست. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2, ص450)
سؤال 13: زن و مردی از قبل به عقد موقت هم درآمده اند حال تصمیم گرفته اند ازدواج دائم بکنند ولی هنوز مقداری از زمان عقد موقت باقی می باشد آیا نیت بخشیدن زمان باقی مانده در قرائت عقد دائم کفایت می کند یا اینکه حتماً باید بر زبان جاری شود؟
جواب: اگر در مدت عقد موقت, عقد دائم را جاری کنند صحیح نیست و عقد باطل می باشد و بخشیدن مدت لازم است و نیت بخشیدن کافی نیست و باید به زبان بیاورد. ( ر.ک توضیح المسایل 12 مرجع، ج2، م2432 ـ توضیح المسائل آیت الله فاضل، م2577)
سؤال 14: آیا ازدواج موقت با دختران باکره در صورتی که ولیّ نداشته باشند جایز است؟
جواب: ازدواج موقت با دختران باکره در صورت فقدان ولی (پدر, جد پدری) با اذن خود دختر مانع ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج3, ص164، س13)
سؤال 15: اگر در ازدواج موقت زمان آن را 99 سال قرار دهند آیا جایز است؟ و آیا عقد موقت محسوب می شود؟
جواب: در عقد ازدواج اگر مدت ذکر شود ولو اینکه طولانی باشد عقد موقت یا متعه محسوب می گردد و اینگونه عقود جایز هستند. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع، ج2, ص379)
سؤال 16: همانطور که می دانیم مدت زمان بارداری زن 9 ماه است که اگر در عرض این 9 ماه یک خانم، با چند مرد ازدواج موقت کند فرزندش متعلق به کدام یک از این مردها است؟
جواب: اگر پس از نزدیکی با شوهر اول و یا در ایام عدّه متوجه بارداری شود تا پایان مدت بارداری حق ازدواج با دیگری ندارد و پدر کودک همان مرد اول است. (ر.ک، استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص340)
سوال 17: عده در ازدواج موقت چه مدتی است؟
عِدِّه مدت زمانی است که زن پس از جدایی یا مرگ شوهرش باید از ازدواج خودداری کند. در ازدواج موقت این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج و شرایط باروری زن یا بارداری او متغیر است که ذیلا به آن اشاره میشود.
1. اگر زن حیض میبیند باید به اندازه دو حیض کامل عده نگهدارد
2. اگر زن حیض نمیبیند باید 45 روز عده نگهدارد
3. اگر زن حامله باشد، تا زمان زایمان باید عده نگهدارد
4. اگر زن همسرش فوت کند باید 4 ماه و 10 روز عده نگه دارد.
سوال 18: در چه مواردی لازم نیست عده نگهدارد؟
1. اگر زن با شوهر نزدیکی نکرده باشد
2. اگر زن یائسه باشد.
3. اگر نه سال زن تمام نشده باشد، هرچند شوهرش با او نزدیکی کرده باشد.
1. صاحب فرزند شدن بزرگترین مشکل زنان متعه می باشد.
2. زنان، کاملاً نگاه عاطفی و روانی در این ازدواج دارند و برخورد احساسی و هیجانی با این موضوع دارند. و وقتی که مدّت آن تمام می شود، مبتلا به یأس و ناکامی و افسردگی می شوند. البته این مشکل بیشتر در زنان زیر 40 سال است.
3. نگاه منفی جامعه به این نوع ازدواج. به جهت همین نگرش منفی، این ازدواج غالباً مخفیانه انجام می شود و این ایجاد ترس، اضطراب و نگرانی می کند. برای رفع این مشکل باید زمینه سازی و بسترسازی فرهنگی، اجتماعی شود.
4. عدم ثبت قانونی صیغه از طرف خیلی ها، که به تبع آن، اثبات همسری از سوی طرفین مشکل است.
سوال 20: اسلام چه توصیه هایی به زن و مرد دارد؟
الف) توصیه های مهم به زنانی که قصد ازدواج موقت دارند:
1. خود و مجموع نیازهایشان را به خوبی بشناسند و نیز راه های تأمین آنها را بررسی کنند.
2. ازدواج موقت را با تمام شرایط، ویژگی ها و پیامدها و آثارش، شناخته و میزان اثرگذاری آنها را بر زندگی خود دریابند.
3. به این ازدواج به عنوان یک اصل و باور دینی اعتقاد داشته باشند و به اصول آن متعهّد باشند.
4. عدّه (45 روز) را بعد از تمام شدن مدّت ازدواج _ در صورت همبستری _ رعایت کنند.
5. مردی که از آنها تقاضای ازدواج موقت می کند، کاملاً بشناسند و انگیزه های او را از این ازدواج بدانند.
6. این اقدام را قانوناً ثبت نمایند و از پیامدهای تلخ عدم ثبت قانونی جلوگیری کنند.
7. با فکر اینکه بعد از این ازدواج، آن را به ازدواج دائم تبدیل کنند، اقدام به این کار نکنند.
8. ارزش، منزلت، شخصیت، عزّت نفس خود را حفظ کنند.
ب) توصیه به مردان:
1. به قصد شهوترانی اقدام به ازدواج موقت نکنند.
2. حقوق همسران دائمی خود را تضییع نکنند.
3. به عنوان یک عمل همیشگی و دائمی و در همه جا انجام ندهند که مداوم بودن آن اعتیاد می آورد.
4. برای پیروی از فرمان الهی و سنّت اسلامی اقدام به این ازدواج کنند.
5. اقدام این ازدواج برای شکستن ممنوعیت آن توسط اهل سنّت باشد.
6. برای احسان به محرومین و ایجاد پناهگاه امن و آرامش برای زنان بی سرپرست باشد.
مهرداد
