*چنانچه انگور یا آب آن، به جوش آید، حرام میشود؛ مگر اینکه دو ثلث آب آن تبخیر گردد. از اینرو، آشپزهای محترم نباید داخل غذای در حال جوشیدن، انگور یا آب انگور بریزند.
توضیح مطلب، آنکه مراجع تقلید فرمودهاند:
اگر انگور یا آبانگور جوش آید، چنین غذایی متنجس و مستکننده نیست؛ ولی حرام میشود. حرمت این غذا تا وقتی باقی است که دو سوم آب آن تبخیر نشده باشد؛ ولی پس از اینکه دو سوم آبش تبخیر شد، پاک و حلال میگردد.
این مطلب مختص انگور و آبانگوری است که جوش آمدن آن معلوم باشد؛ و لذا موارد ذیل حلال است:
الف) غوره و آبغوره جوش آمده؛
ب) سرکه جوشیده؛
ج) خرما، کشمش و مویزپخته شده؛
د) غذایی که از جوش افتاده و سپس داخل آن، انگور یا آبانگور ریخته شود؛
ه) لیمو و آب لیموی جوشیده؛
و) انگور و آبانگوری که جوشش آن معلوم نباشد.
امام خمینی مینویسند: اگر معلوم نشود که آبانگور جوش آمده، حرام نیست، پس اگر انگور را در غذایى بریزند و آن غذا جوش بیاید، چون معلوم نیست که آب داخل انگور جوش آمده، حلال است.
(نجاةالعباد/340)
وجود چند دانه یا خوشه انگور، اشکالی ایجاد نمیکند تا وقتی که به آن، آبغوره گفته شود و از صدق آبغوره بودن، خارج نگردد.
فقها میفرمایند:
اگر مثلاً در یک خوشه غوره یک یا دو دانه انگور باشد، چنانچه، به آبى که از آن خوشه گرفته مىشود، «آبغوره بگویند» و اثرى از شیرینى در آن نباشد و بجوشد، پاک و خوردن آن حلال است.
(توضیحالمسایل محشی/1/123)
* سه نکته
اول:
در حکم مزبور (حرام بودن انگور و آبانگور به جوش آمده و نیز غذایی که در داخل آن، یکی از این دو ریخته شود) آتش خصوصیت ندارد، بلکه به هر وسیلهای که جوشش حاصل شود، همان حکم مترتب میگردد؛ حتی اگر فرض کنیم بهوسیله سرخ کردن انگور، جوشش پدید آید.
دوم:
برخی از فقها مانند امام خمینی قدسسره تفاوت گذاشتهاند بین اینکه آب انگور به خودى خود جوش آید که در این صورت (بنا بر احتیاط) باید به سرکه تبدیل گردد تا حلال شود؛ و اینکه با آتش جوش بیاید که در این صورت با تبخیر شدن دو سوم آب آن حلال مىشود.
(نجاةالعباد/341)
سوم:
اگر انگور یا آب انگور، به «شراب» تبدیل شود، حرام و نجس میشود؛ اعم از اینکه تبدیل شدن به شراب بهوسیله آتش صورت گیرد یا خودبهخود یا بهوسیله قرار گرفتن در نور خورشید و ضمناً حرمت و نجاست آن با تبخیر شدن دو سوم آب، از بین نمیرود؛ بلکه وقتی حلال و پاک میشود که به سرکه تبدیل گردد. در این صورت هم خودش پاک و حلال میشود و هم ظرفی که در آن قرار دارد، پاک میگردد و به شستن نیازی نیست.
(توضیحالمسایل محشی/1/127)